Nông nghiệp an toàn: Hướng đi chiến lược của Hà Nội

Mở rộng vùng sản xuất tập trung, nâng chuẩn an toàn

Xây dựng nông nghiệp an toàn được Hà Nội xác định là định hướng chiến lược lâu dài nhằm bảo đảm nguồn cung thực phẩm sạch cho 10 triệu dân, đồng thời đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường trong nước và quốc tế.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội, đến nay Thủ đô đã hình thành hơn 5.000 ha vùng chuyên canh rau an toàn; triển khai 52 mô hình áp dụng hệ thống bảo đảm chất lượng nội bộ PGS trên gần 2.000 ha. Cùng với đó là 1.700 ha trồng trọt đạt chuẩn VietGAP, gồm 429 ha rau, 446 ha cây ăn quả và 3 ha chè; 66 cơ sở nuôi trồng thủy sản VietGAP, 88 cơ sở chăn nuôi VietGAP và khoảng 100 ha sản xuất nông nghiệp hữu cơ.

Song song với mở rộng vùng sản xuất, các chương trình quản lý chất lượng tiên tiến như HACCP, ISO 22000 đã được áp dụng tại 95 cơ sở sản xuất, chế biến nông sản. Việc chuẩn hóa quy trình giúp tăng tính minh bạch, nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc và mở rộng cơ hội tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu cho nông sản Hà thành.

Thực tế tại Hợp tác xã Rau quả sạch Chúc Sơn cho thấy, khi sản xuất được tổ chức bài bản theo VietGAP và GlobalGAP, hiệu quả kinh tế được nâng lên rõ rệt. Trên diện tích gần 18 ha, toàn bộ quy trình từ gieo trồng, chăm sóc đến thu hoạch, tiêu thụ đều được giám sát chặt chẽ, đạt sản lượng ổn định khoảng 3 tấn rau mỗi ngày. Nhờ đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, sản phẩm của hợp tác xã đạt doanh thu từ 10 đến 13 tỷ đồng mỗi năm, đồng thời tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người lao động địa phương.

Trong lĩnh vực thủy sản, mô hình nuôi cá công nghệ cao "sông trong ao" tại Hợp tác xã Đại Áng, xã Ngọc Hồi, được đánh giá là bước tiến quan trọng trong phát triển nông nghiệp an toàn gắn với bảo vệ môi trường. Với 15 bể nuôi trên diện tích 10 ha, sản lượng đạt khoảng 300 tấn cá mỗi năm, cao gấp 1,8 lần phương thức truyền thống. Đáng chú ý, chất thải trong quá trình nuôi trồng được tái sử dụng hiệu quả, vừa giảm chi phí, vừa hạn chế tác động tiêu cực đến môi trường sinh thái.

Những mô hình sản xuất tập trung này giúp cơ quan quản lý thuận lợi hơn trong công tác giám sát chất lượng, đồng thời bảo đảm quyền lợi người tiêu dùng thông qua khả năng truy xuất nguồn gốc rõ ràng.

Hướng tới chuỗi giá trị nông nghiệp xanh, bền vững

Bên cạnh kết quả đạt được, nông nghiệp an toàn của Hà Nội vẫn đối mặt nhiều thách thức. Hạ tầng kỹ thuật tại một số vùng sản xuất chưa đáp ứng yêu cầu, môi trường đất và nước còn bất cập, trong khi tỷ lệ doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao chưa tương xứng với tiềm năng. Sản xuất nhỏ lẻ vẫn phổ biến, nhận thức về an toàn thực phẩm của một bộ phận người sản xuất và tiêu dùng chưa đầy đủ, khiến việc mở rộng quy mô gặp không ít rào cản.

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Tạ Văn Tường cho rằng: "TP. Hà Nội cần tiếp tục quy hoạch phát triển nông nghiệp theo hướng tập trung, ứng dụng công nghệ cao và chuyển đổi sang mô hình nông nghiệp sinh thái, hữu cơ". Theo ông Tạ Văn Tường, Hà Nội sẽ đẩy mạnh khuyến khích doanh nghiệp đổi mới công nghệ, nâng cấp dây chuyền sản xuất để tạo ra sản phẩm chất lượng cao, đồng thời tăng cường thanh tra, kiểm tra an toàn thực phẩm nhằm xử lý nghiêm vi phạm và củng cố niềm tin của thị trường.

Thực tế cho thấy, khi hợp tác xã và doanh nghiệp tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật, nông sản an toàn không chỉ nâng cao giá trị kinh tế mà còn mở rộng thị trường tiêu thụ. Người nông dân từng bước thay đổi tư duy từ sản xuất tự phát sang sản xuất chuyên nghiệp, có kế hoạch. Doanh nghiệp có điều kiện xây dựng thương hiệu gắn với sản phẩm sạch, tiếp cận hệ thống siêu thị lớn, sàn thương mại điện tử và từng bước hướng tới xuất khẩu.

Cùng với rau an toàn, Hà Nội đang thúc đẩy phát triển nông nghiệp xanh nhằm bảo đảm an ninh lương thực trong bối cảnh đô thị hóa nhanh. Theo định hướng quy hoạch, TP. Hà Nội sẽ giữ khoảng 55.000 ha đất trồng lúa đến năm 2030, duy trì sản lượng tối thiểu 660.000 tấn mỗi năm, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của hơn 8 triệu dân. Việc bảo vệ quỹ đất nông nghiệp vừa bảo đảm nguồn cung lương thực, vừa ổn định sinh kế cho hàng trăm nghìn hộ nông dân.

Trên nền tảng đó, thành phố khuyến khích mở rộng sản xuất rau an toàn, cây ăn quả, chăn nuôi và thủy sản theo hướng hàng hóa, sinh thái. Các địa phương được định hướng áp dụng giống mới năng suất cao, kỹ thuật canh tác thích ứng với thời tiết cực đoan và đáp ứng tiêu chuẩn thị trường.

Động lực từ công nghệ cao và liên kết chuỗi

Một điểm nhấn trong bức tranh nông nghiệp an toàn của Hà Nội là việc ứng dụng mạnh mẽ khoa học công nghệ và xây dựng chuỗi liên kết khép kín. TP. Hà Nội đang chuyển đổi sang mô hình sản xuất VietGAP, hữu cơ, tăng sử dụng phân bón sinh học, hệ thống tưới tiết kiệm, nhà màng, nhà lưới nhằm giảm phát thải và nâng cao chất lượng nông sản. Chuyển đổi số cũng được đẩy mạnh thông qua hệ thống truy xuất nguồn gốc, tem điện tử và quản lý dữ liệu sản xuất.

Mô hình sản xuất rau khí canh tại Công ty cổ phần Nông nghiệp V-Garden, xã Chuyên Mỹ, là ví dụ điển hình cho hướng đi nông nghiệp đô thị hiện đại. Trên diện tích 5.500 m², doanh nghiệp đầu tư công nghệ khí canh của Israel với hệ thống nhà lưới, trụ trồng thẳng đứng, tưới tự động và kiểm soát chặt chẽ nhiệt độ, ánh sáng. Chủ trang trại, ông Nguyễn Đắc Hải - Anh hùng Lao động chia sẻ: "Xã hội phát triển, thị trường đòi hỏi chất lượng nông sản ngày càng cao. Tôi luôn trăn trở phải làm mới mình và chọn con đường nông nghiệp công nghệ cao".

Theo ông Nguyễn Đắc Hải, công nghệ khí canh giúp cây trồng không tiếp xúc với đất, hạn chế sâu bệnh và rủi ro thời tiết, tạo môi trường làm việc an toàn cho người lao động. Hiện V-Garden thu hoạch 2 đến 3 tạ rau mỗi ngày, dự kiến tăng lên 5 đến 6 tạ và đạt 1 tấn mỗi ngày vào dịp Tết Nguyên đán 2026. Sản phẩm được tiêu thụ thuận lợi thông qua liên kết với trường học, bếp ăn tập thể, siêu thị và các tour trải nghiệm làng nghề tại địa phương.

Trưởng phòng Phát triển nông thôn - Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội Hoàng Thị Hòa cho biết: "Thời gian tới, đơn vị sẽ tham mưu hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận chính sách, đồng thời xây dựng V-Garden trở thành mô hình kiểu mẫu về ứng dụng công nghệ cao và liên kết chuỗi để nhân rộng".

Theo bà Nguyễn Thị Thùy Hương - Phó Chủ tịch UBND xã Chuyên Mỹ, nhận định: "Việc có thêm mô hình trang trại rau sạch công nghệ cao như V-Garden giúp tăng trải nghiệm cho du khách, tạo điểm nhấn mới cho du lịch làng nghề và khai thác hiệu quả tiềm năng nông nghiệp địa phương".

Từ các vùng rau an toàn truyền thống như Phú Thượng hay Mê Linh ven sông Hồng đến những mô hình công nghệ cao như V-Garden, nông nghiệp Hà Nội đang cho thấy sự chuyển mình rõ nét. Những cánh đồng rau xanh giữa lòng đô thị vừa cung cấp thực phẩm an toàn, vừa giữ gìn không gian sinh thái, tạo bản sắc riêng cho Thủ đô.

Những kết quả đạt được là bước đệm quan trọng để Hà Nội xây dựng chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững, gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ và du lịch trải nghiệm. Với định hướng nhất quán, sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền, doanh nghiệp và người nông dân, nông nghiệp an toàn đang từng bước trở thành trụ đỡ cho an ninh lương thực, kinh tế nông thôn và mục tiêu tăng trưởng xanh của Thủ đô trong dài hạn.

Minh Anh